نیکولا تسلا در دهه 1880 نخستین استانداردها و اصول میدان مغناطیسی دوار را تعریف کرد. تسلا بهره گیری از این میدان را به عنوان یک نیروی مکانیکی ممکن نمود و انقلاب صنعتی دوم را آغاز کرد. تسلا عامل اصلی اختراع موتورهای الکتریکی یا همان الکتروموتورها است. این موتورها امروزه نقش اساسی در گسترش صنایع دارند و بخش اصلی هر سیستم صنعتی می باشند. با ما همراه باشید تا بیشتر با الکترو موتورهای صنعتی آشنا شوید.
الکترو موتور چیست؟
در عصری که زندگی می کنیم حتما به هر طریقی که شده است با الکترو موتورها سر و کار داریم. الکترو موتور یا موتور الکتریکی و یا دینام در زندگی روزمره ما نقش پر رنگی را ایفا می کنند حتی اگر خود ما هم متوجه آن ها نباشیم. می توان این گونه گفت هر جا حرکتی صورت می گیرد الکترو موتور هم وجود دارد.
الکترو موتورها نوعی ماشین هستند که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می نمایند. به عبارتی زمانی که یک هدایت کننده ی حامل جریان الکتریکی تحت اثر میدان مغناطیسی قرار می گیرد، نیروئی بر روی آن هدایت کننده ی حامل از سوی میدان مغناطیسی اعمال می گردد.
بیشتر موتورهای الکتریکی دوار می باشند اما الکترو موتور خطی نیز وجود دارد. موتور الکتریکی دوار دارای دو بخش متحرک و محرک است. بخش متحرک را روتور و بخش ثابت را استاتور یا ایستانه می گویند. موتور خطی معمولا یک موتور الکتریکی می باشد که از حالت دوار خارج شده تا به جای این که یک گشتاور گردشی را ایجاد کند، یک نیروی خطی توسط ایجاد یک میدان الکترومغناطیسی سیار در طولش تولید نماید. این نوع الکترو موتورها غالبا الکتروموتورهای القائی یا پله ای می باشند.
انواع الکترو موتورهای صنعتی
دسته بندی اصلی الکتروموتورها به صورت زیر می باشد:
- موتور های DC: این موتورها به جریان مستقیم (Direct Current) نیز معروف می باشند. موتورهای دی سی دارای آرمیچری از آهنربای الکتریکی هستند. کموتاتوری که داخل آن ها وجود دارد مسیر جریان الکتریکی را هر دور دوبار بر عکس می کند و این کار سبب می شود یک میدان مغناطیسی ایجاد گردد. سرعت دوران این موتورها بستگی به ولتاژ ورودی و گشتاور جریان دارد. این موتورها دارای انواع: سری، موازی، کمپوند، خود تحریک و مغناطیس دائم هستند.
- موتورهای AC: الکتروموتورهای جریان متناوب یا AC بسیار رایج تر از انواع دیگر هستند و می توان گفت در هر صنعتی هم از آن استفاده می شود. از ویژگی های این موتورها می توان به :طراحی ساده و مقاوم، قیمت مناسب، هزینه ی نگهداری کم و اتصال آسان و کامل به یک منبع تغذیه اشاره نمود. این نوع موتورها دارای 2 دسته هستند. این 2 دسته شامل: الکتروموتور AC سنکرون و موتور الکتریکی آسنکرون AC می شود.
- موتورهای خاص: این موتورها دارای 5 مدل هستند. موتور پله ای، موتور DC بدون جاروبک، موتور هیسترزیسی، موتور رلوکتانسی، موتور اونیورسال از انواع موتور های خاص می باشند.
نحوه پلاک خوانی الکترو موتور
بر روی انواع الکترو موتورهای صنعتی،کارخانه پلاکی را نصب کرده که تمام اطلاعات موتور الکتریکی برای راه اندازی بر روی آن مشخص است. اگر مواردی را که بر روی پلاک آورده شده رعایت نشود ممکن است موتور بسوزد و یا عمر آن کم شود. در ادامه به برخی از این علائم خواهیم پرداخت:
- No: مدل موتور را مشخص می کند.
- Type: نام موتور، با دانستن این نام می توانید اطلاعات بیشتری را از آن به دست آورید.
- AMPS: حداکثر جریان مجازی می باشد که موتور برای کار کردن به آن نیازمند است.
- V: ولتاژ کاری الکترو موتور
- HERTZ: تعیین کننده ی فرکانس کاری موتور است. معمولا این فرکانس ها بین 50 تا 60 هرتز هستند.
- KW: مقدار توان الکتروموتور را اعلام می کند.
- DATE: تاریخ ساخت موتور در اینجا حک می شود.
- P.M: دور الکترو موتور در یک دقیقه در روی شقت خروجی در این قسمت نشان داده می شود.
- IP: میزان حفاظت الکترو موتور در برابر گرد و غبار طبق جدول زیر تعریف می شود.
- H: انواع حفاظت بنابر استاندارد دین 40050
- P00: باز بدون حفاظت در مقابل تماس با آب یا جسم خارجی. این مورد باید در یک محیط سرپوشیده حفظ شود.
- P10: محفوظ در مقابل تماس دست و اجسام بزرگ خارجی- مححافظ در مقابل آب.
البته بر روی انواع موتور اطلاعات متفاوتی درج شده است که با توجه به کاتالوگ محصول می توان از آن ها آگاه شد.
