بتن زمانی مستحکم است که از ساختاری یکدست و عاری از هر گونه حباب در اعماق خود بهره مند باشد. یک بتن خوب جدا از استفاده با بهترین متریال در ساخت، همراه با بهره مندی از کاملترین طرح اختلاط لازم است تا در فضا های ساخت و ساز، به شکلی کاملاً یکدست، عاری از هر گونه خلل و فرجی درآمده تا به این ترتیب با طرحی یکدست بتواند انتظارات محاسبه شده را تامین نماید. برای رسیدن به این یکدستی از دستگاهی با نام ویبراتور بتن استفاده می کنند. البته بسته به حجم کار و عمق بتن ریزی، مدل های متنوع از ویبراتور وجود دارند. مانند ویبراتور دریلی که از نمونه های پرکاربرد و البته محبوب بازار است.
آنچه در ادامه می خوانید:
لکن گاها دیده می شود که فعالان ساخت و ساز، ویبراتور دریلی را در مقام یک ویبراتور برقی معرفی می کنند و گاها حتی در این معرفی اشتباه دیده می شود که آنها را به جای یکدیگر در نظر می گیرند. از این رو ضرورت دارد تا بتوانیم نگرش کاملی در شناخت ویبراتور دریلی و وجه تمایز آن با ویبراتور برقی را مطرح کنیم. پس همراه ما باشید تا با آشنایی تقریباً کاملی از این دو مدل ویبراتور، شرح مفصلی از تفاوت های آنها داشته باشیم.
چه وجه مشترکی در ویبراتور دریلی و برقی وجود دارد؟
قبل از آنکه بخواهیم سمت و سوی مقاله را به تشریح ویژگی های فنی تا کاربردی ویبراتور دریلی و برقی بکشانیم، بهتر است در همین قدم اول دلیل آنکه گاهاً این دو مدل از ویبراتور را در یک نگاه می بینید، بررسی کنیم. اینکه آیا دلیل کافی برای شباهت ویبراتور دریلی با ویبراتور برقی مطرح می باشد؟
نکته در نیروی راه انداز هر دو مدل ویبراتور است. چه ویبراتور برقی و یا ویبراتور دریلی هر دو با نیروی برق متناوب شهری کار می کنند. لذا در نگاه نخست، وقتی مولد یکسان است، احتمالاً با تجهیزات مشابهی مواجه باشیم؛ اما اشتباه نکنید، به صرف یکسان بودن نیروی راه انداز، ویبراتور دریلی عملکردی مشابه با ویبراتور برقی پیدا نمی کند. این دو دستگاه های کاملاً متفاوت با اصول طراحی متفاوت و البته فضای کاری متفاوتی هستند. در واقع هر کدام از آنها می توانند نیاز های خاصی را پوشش دهند. از این رو اگر چه مولد در ویبراتور دریلی و برقی یکسان است؛ اما در نهایت ما با دو مدل دستگاه متفاوت که وظیفه یکسانی دارند؛ اما در شرایط متنوعی مورد استفاده قرار می گیرند، مواجه هستیم.
حال لازم است تا این ادعای متفاوت بودن ویبراتور دریلی تا برقی را اثبات کنیم. پس در ادامه به تشریح مشخصه های طراحی تا بیان تفاوت ها می پردازیم.
طرح ساخت ویبراتور برقی
تمام دستگاه های ویبراتور از یک طرح یکسانی در ساخت بهره مند هستند. شیلنگ بلند و فنری مانندی که همراه با یک شفت گردان در قسمت انتهایی، قطعه ای با نام پوکر را به حالت ارتعاشی انداخته، مادامیکه نیروی این ارتعاش را از طریق کارکرد موتور های برقی تا بنزینی، دیزلی و حتی بادی تامین کرده است.
این یک طرح کلی است. حال وقتی سایز شیلنگ را کم و زیاد می کنیم، قطر این شیلنگ را تغییر می دهیم، ظرفیت کاری تا قدرت اجرایی ویبراتور را تغییر خواهیم داد. لذا لازم است تا فکر مهندسی شده ای برای بهره مندی از انواع مولد های موثر داشته باشیم. مانند استفاده از موتور های برقی که در طرح ساخت ویبراتور برقی مورد استفاده قرار می گیرند.
در ویبراتور برقی، یک الکتروموتور تکفاز و یا سه فاز وظیفه تامین قدرت لازم برای ارتعاش پوکر را عهده دار شده است. این موتور های برقی در یک اتصال ساده با جریان برق شهری و حتی صنعتی به راحتی و در کمترین زمان راه اندازی قدرت بالای مورد نظر را تامین می کنند.
ویبراتور برقی از دسته ارزانترین نمونه های طراحی شده بازار است. این مدل از ویبراتور می تواند برای مدت طولانی کارکرد مطمئنی داشته باشد. در حین کار مستعد تولید آلودگی های صوتی و محیطی نمی باشد و در نهایت راندمان کاری بالایی دارد؛ اما قدرت کمی همراه کارکرد آنها شده است. لذا برای تامین نیاز پروژه های سنگین ساختمانی مناسب نیست. به این ترتیب می توان ویبراتور برقی را به عنوان ایده آل ترین موتور در ویبره زنی فضا های کوچک تا متوسط ساختمان سازی در نظر گرفت.
طرح ساخت ویبراتور دریلی
طرح ساخت ویبراتور دریلیتمام ویبراتور ها از یک موتور که می تواند برقی و یا بنزینی و… باشد، همراه با شیلنگ ویبراتور ساخته می شوند. موتور در این طراحی کاملاً قدرتمند است؛ اما این موتور های قدرتمند، سنگین وزن هم هستند. لذا باید آنها را در مکان مسطح، امن و کاملاً در دسترسی مستقر نمود و در نهایت با استفاده از شیلنگ ها با متراژ طولانی عملیات ویبره زنی را نهایی کرد.
اما آیا تمام فضا های ساخت و ساز به همین سادگی در دسترس قرار می گیرند؟ مثلاً تا چه اندازه می توانید سر آزاد شیلنگ ویبراتور را برای ویبره زنی یک ستون عمودی استفاده کنید؟ نیازی نیست که سازنده باشید تا متوجه منظور دسترسی کامل بشوید. کافی است تجسم کنید که تمام فضا های ساخت و ساز به یک اندازه در دسترس شیلنگ ویبراتور قرار نمی گیرند. لذا یا باید موقعیت موتور را در هر بار ویبره زنی فضا های ساخت و ساز جابجا کنیم و یا اینکه از شیلنگ های بسیار طویل بهره مند باشیم. البته ایده سوم و بهتری هم وجود دارد. ایده ای که می خواهد یک مولد ویبراتور سیار را طراحی کند. در این ایده دستگاه ویبراتور به نوعی ساخته خواهد شد که تمام اجزای آن، از مولد تا شیلنگ به راحتی قابل حمل و نقل باشد. به نوعی ویبراتور سیار را ساخته باشیم.
ویبراتور دریلی در امتداد همین ایده طراحی شده است. یک دستگاه که مجهز به موتور های برقی کوچک با طراحی قابل حمل است. به این ترتیب می توان ویبراتور دریلی را تنها مدل سیار در جمع انواع دستگاه ویبراتور معرفی کرد. در طرح ساخت ویبراتور دریلی به مانند ویبراتور برقی از الکتروموتور های تکفاز استفاده شده است. در این حالت کافی است دستگاه را مجهز به یک کابل با طول مناسب کنید تا به راحتی آن را در اختیار گرفته و در هر فضایی از پروژه ساخت و ساز گام بردارید.
مشخصه کاربردی بارز در طراحی ویبراتور دریلی زمانی است که می خواهید برخی فضا ها با دسترسی دشوار را ویبره زنی کنید. مانند ستون های بتن ریزی شده در اجرای عملیات های ساخت و ساز. چنین فضا هایی آنچنان محدود و یا خارج از دسترس هستند که نمی توان یک شیلنگ ویبراتور معمولی را راهی آنجا نمود. لذا لازم است تا از کارایی سیار ویبراتور دریلی بهره مند باشیم.
البته ویبراتور دریلی با توجه به ابعاد کوچک موتور، قدرت بالایی ندارد. غالباً طول شیلنگ های مناسب برای آنها بیش از ۲ متر نمی باشد و این شیلنگ ها در قطر های کوچک هستند؛ اما چنین قدرت کم با سایز های کوچک شیلنگ ویبراتور چه کاربرد هایی می تواند داشته باشد؟
اهمیت طراحی منحصر به فرد ویبراتور دریلی در تامین قدرت پایین آن است. چرا که می تواند شلنگ ویبراتور های سایز کوچک را هدایت کند. توضیح آنکه شیلنگ ویبراتور های سایز کوچک را نمی توان همراه ویبراتور های قدرتمند نمود. از طرفی ویبراتور های ثابت را نمی توان تا آن اندازه کوچک طراحی کرد که مناسب کار با شیلنگ های سایز کوتاه باشند. حال ممکن است این طور سوال پیش آید که اصولاً این شیلنگ های سایز کوتاه به چه کار می آیند؟ و چرا طراحی شده اند؟
ماجرا در شرایط گوناگون حاضر در عملیات های ویبره زنی است. همه فضا های ساخت و ساز به یک اندازه نیستند. برخی فضا ها بسیار بزرگ و یا عمیق با حجم بالای بتن هستند. این فضا ها نیاز به ویبراتور های قدرتمندی خواهند داشت؛ اما برخی فضا ها از حجم کم و عمق کمی بهره مند می باشند. شیلنگ ویبراتور های قدرتمند در این فضا های محدود، هم باعث پاشش بتن شده و موجب تخریب ماهیت بتن می باشند. چنین فضا های محدودی مانند ستون ها، شیناژ ها، کف بنا در طبقات، سقف ها و… نیاز به ویبراتور های کم توان برای یکدست شدن دارند. نیازی که با استفاده از یک ویبراتور دریلی به خوبی تامین خواهد شد.
تشریحی بر تفاوت ها تا شباهت ها میان ویبراتور دریلی و برقی
پس از تفصیل تقریباً کاملی از اصول طراحی ویبراتور دریلی در مقابل مدل های برقی می خواهیم اندکی شرایط کاری آنها را در مقابل هم قرار دهیم. اینکه این دو ماشین چه شباهت ها و یا تفاوت هایی دارند.
- هر دو مدل ویبراتور از موتور های برقی در کارکرد خود استفاده می کنند؛ اما موتور های برقی در ویبراتور دریلی بسیار کوچک و کم توان هستند.
- هر دو مدل ویبراتور عاری از تولید آلایندگی های محیطی و یا صوتی هستند. کارکرد موتور های برقی اصولاً همراه با تولید صدای کم عاری از تولید هر گونه آلایندگی است.
- ویبراتور های دریلی قابلیت حمل و نقل همراه اپراتور ها را دارند. لذا قدرت دسترسی بالاتری را تامین می کنند. تمام ویبراتور های برقی در دسته مدل های ثابت قرار می گیرند.
- قدرت ویبراتور برقی در حد میانه و بسیار بالاتر از ویبراتور دریلی است. لذا می توان از یک ویبراتور برقی برای ویبره زنی فضا های متوسط از بتن ریزی استفاده کرد؛ اما در آن سوی ماجرا ویبراتور دریلی قدرت بالایی ندارد و کارکرد آن تنها محدود به فضا های کوچک در عملیات های بتن ریزی می باشد.
- شیلنگ ویبراتور در طراحی ویبراتور برقی از ویژگی تعویض شدن برخوردار است. به این ترتیب می توان انواع شیلنگ ویبراتور را با کارکرد ویبراتور برقی همراه کرد. در مقابل تمام ویبراتور های دریلی با طرح ساخت شیلنگ های مخصوص به خود هستند.
- ابعاد شیلنگ در ویبراتور دریلی به مراتب از ویبراتور برقی کوچکتر می باشد.
در نظر داشته باشید که برگ برنده ویبراتور دریلی، قابلیت جابجایی ساده آن است. البته وزن کم این دستگاه نیز شرایط قابل توجهی ایجاد می کند. مانند زمان هایی که نمی توان ویبراتور های سنگین و حجیم را راهی ارتفاع کنیم. مثلاً برای ویبره زنی کف و یا سقف یک طبقه میانی در یک ساختمان بلند مرتبه.
اصولاً حجم بتن ریزی در طبقات، ابعاد قابل توجهی ندارد. از طرفی هرگز نمی توانید یک مولد حجیم و سنگین وزن را راهی طبقات در حال ساخت کنید. در این صورت شرایط برای خودنمایی ویبراتور دریلی کاملاً مهیا است. چرا که تنها ویبراتور دریلی با آن وزن سبکی که دارد، می تواند از پس ویبره زنی فضا های گوناگون در طبقات بنا برآید.